XIX Jornadas de música popular no País Vasco

Soinuenea Fundazioa, Eresbil (Arquivo Vasco da Música) e Musikene (Centro Superior de Música do País Vasco) organizan estas XIX Jornadas de Música Popular: Cancioneros y repertorios tradicionales, que se celebrarán do 19 ao 21 de novembro de 2021 en Donostia, Errenteria e Oiartzun.

Esta edición das xornadas tratará do estudo de cancioneiros e repertorios populares, con sesións de exposición e traballo sobre transcrición e clasificación. Dorothé Schubarth e Antón Santamarina presentarán o Cancioneiro popular galego e coñeceremos diversos arquivos e cancioneiros do País Vasco e de Cataluña no simposio do primeiro día (venres 19).

Eu participarei xunto con Dorothé Schubarth na exposición e sesión práctica sobre transcrición (sábado 20) e falarei sobre a investigación en música tradicional en Hungría no s. XX (El Corpus Musicae Popularis Hungaricae: del plan de Kodály y Bartók (1913) a los tipos melódicos de Járdányi, domingo 21), centrada na edición completa das cancións tradicionais húngaras e na evolución dos sistemas de clasificación.

Para participar nas xornadas é preciso inscribirse. Os detalles sobre a inscrición e o programa completo das xornadas están dispoñibles nesta ligazón.

Errepertorio herrikoiaren bilketa eta katalogazioa

Curso “A música tradicional en Galicia. Análise e aplicación no ensino”

Este curso introdutorio de 20 horas organizado polo CAFI (Centro Autonómico de Formación e Innovación) ofértase para profesorado de música de conservatorio, secundaria e primaria. Realizarase en Santiago en cinco datas, sábados de mañá: 13 e 27 de novembro, 11 de decembro deste ano e 15 e 22 de xaneiro xa de 2022.

Hai 20 prazas dispoñibles, a data límite de inscrición é o 22 de outubro. Podedes ver a información sobre o curso na plataforma FProfe: https://www.edu.xunta.gal/fprofe/procesaConsultaPublica.do?DIALOG-EVENT-ver=ver&cod_actividade=112700

Neste curso trataremos os elementos musicais máis relevantes da tradición de Galicia e aplicaremos os coñecementos extraídos da análise no ensino regrado da música. Describiremos os distintos elementos musicais que conforman a canción tradicional coa intención de acadar unha visión panorámica, de conxunto, da tradición musical en Galicia. Ofrecerase unha introdución á práctica da análise e suxestións de emprego praćtico ―a través de exercicios concretos― dos elementos e dos procesos musicais nas aulas.

Obxectivos

―Acadar unha visión xeral dos principais xéneros, formas e características musicais da tradición de Galicia.

―Recoñecer xéneros, formas e os seus elementos constitutivos a través da análise das músicas propostas.

―Extraer os principais contidos musicais que serán obxecto de ensino, e empregalos en exercicios prácticos.

Contidos

―Métrica poética: versificación silábica e versificación acentual

―Ritmo e compás: ritmo de orixe propiamente musical e adaptado a textos de versificación acentual

variantes interpretativas e ornamentais; principais tipos de variación rítmica: aumento, diminución, adición; ritmos asimétricos

―Melodía: ámbito; escalas na música tradicional galega

tipos de ámbitos; escalas modais; escalas de menos de sete notas; maiores con final en mi; con notas pivotantes

―Forma da melodía e do texto; cadencias absolutas e relativas; perfil melódico

tipos de variantes formais; secuencias; subdivisión de elementos

―Formas estróficas: simples; compostas con e sen refrán

refráns internos; cuartetas octosilábicas e hexasilábicas; seguidillas; romances zejelescos

―Xéneros: audicións, descrición, análise

definición de xéneros da música vocal (D. Schubarth), con exemplos: muiñeira vella, muiñeira nova; xota vella, xota nova; cantos de berce, infantís e de ritmo libre; regueifas e brindos

―Outras características da música tradicional: variantes estróficas, variantes formais; ornamentación; afinación non temperada; harmonía; música instrumental.

―Aplicación no ensino: exercicios de completar secuencias; compoñer textos e aplicalos a melodías preexistentes; completar melodías; recoñecer notas ornamentadas; recoñecer notas ou fragmentos con variantes melódicas; recoñecer distintas eleccións formais (brindos); canon, quodlibet etc.

Curso online de análise

Atención: primeira edición do curso online!!

Se che interesa… saber por que os versos dunha muiñeira nova teñen cada un distinto número de sílabas; aprender a resumir a estrutura rítmica dunha cantiga, diferenciando entre variantes rítmicas esenciais e interpretativas; coñecer os xéneros vocais da música de Galicia; en definitiva, saber como están feitas as distintas cancións tradicionais, a través do estudo dos elementos que as compoñen, o próximo mes de outubro tes na Central Folque a primeira oferta online do curso continuo de análise.

• 

  aCentral Folque, Auditorio de Galicia curso 19-20

• 

  aCentral Folque, curso 19-20

Aprendemos escoitando gravacións orixinais, cantando desde partitura e aplicando os coñecementos paso a paso, de xeito progresivo e práctico. O curso de 60 horas de duración desenvólvese en aulas semanais de dúas horas cada unha. Hai dúas opcións de horario: martes de 17 a 19 h (grupo I) ou xoves de 19 a 21 h (grupo II) [se só podes atender o curso de mañá, escribe, consideraremos a posibilidade de abrir un grupo se hai xente dabondo]. Para participar no curso é necesaria boa conexión á Rede, que permita seguir as sesións en vivo por videoconferencia. O prezo da matrícula para o curso completo é de 350€ (se queres reservar praza fai clic aquí).

Os contidos do curso están resumidos nesta táboa:

(se queres descargar a táboa en tamaño máis grande, fai clic aquí)

E como traballamos a análise? Podes ver parte do método noutras páxinas e entradas deste blogue (por exemplo, aquí). Tes algo máis completo na versión publicada no KodályHub da miña guía de análise (+ info sobre ela nesta entrada). As actividades adaptaranse ao espazo web, onde procuraremos manter o traballo cooperativo e de descubrimento, habitual nas aulas presenciais.

Se queres preguntar algo sobre o curso, escribe ao enderezo de contacto desta páxina. Se tes dúbidas sobre cuestións administrativas ou sobre a matrícula, podes escribir a matrícula@folque.com.

Se o teu interese está nas oposicións a mestres de música, aquí poderás preparar a conciencia a análise musical para a primeira proba. Aos cursos acostuman presentarse persoas con distintos niveis de formación; entre elas, interesadas en aprender sen o obxectivo final da proba de oposicións. Se non tes unha gran formación en solfexo ou teoría da música pero tes curiosidade e vontade de aprender, e tempo para dedicarlle ao estudo de textos de referencia, partituras e gravacións, os resultados están garantizados. Se contactas con matrícula@folque.com indícanos por favor se o teu obxectivo é preparar as opos ou non!

Consúltanos o que queiras, únete aos grupos deste curso!

Curso presencial de análise (2020-2021)

Se che interesa… saber por que os versos dunha muiñeira nova teñen cada un distinto número de sílabas; aprender a resumir a estrutura rítmica dunha cantiga, diferenciando entre variantes rítmicas esenciais e interpretativas; coñecer os xéneros vocais da música de Galicia; en definitiva, saber como están feitas as distintas cancións tradicionais, a través do estudo dos elementos que as conforman, o próximo mes de outubro tes na Central Folque unha edición renovada do curso continuo de análise.

Aprendemos escoitando gravacións orixinais, cantando desde partitura e aplicando os coñecementos paso a paso, de xeito progresivo e práctico. Este ano extendemos a duración do curso a 60 horas. Nel poderás preparar a conciencia a análise musical para a proba das oposicións a mestres de música.

Foto: Miguel Souto

Foto: Miguel Souto (O Fiadeiro, Vigo, 2016)

Debido á situación actual, o número máximo de prazas este curso é de 9. O prezo da matrícula para o curso completo é de 350€ (se queres reservar praza, podes facelo aquí). Seguindo as recomendacións sanitarias actuais, haberá 1,5 m entre postos e ventilaremos con frecuencia a sala. O curso presencial terá lugar no CSC A Trisca de Santiago de Compostela, en sábados alternos até finais de maio, de 10 a 14h, segundo o plan que ves nesta táboa:

(para descargar a táboa en tamaño máis grande, fai clic aquí)

curso 18-19

Como traballamos a análise? Podes ver parte do método noutras páxinas e entradas deste blogue (por exemplo, aquí). Tes algo máis completo na versión publicada no KodályHub da miña guía de análise (+ info nesta entrada). Se tes algunha pregunta sobre o curso, escribe ao enderezo de contacto desta páxina. Se as dúbidas son sobre cuestións administrativas ou matrícula, escribe a matrícula@folque.com.

(Se non podes vir a Santiago, igual che interesaría o curso online; bótalle un ollo!

Aos cursos acostuman presentarse persoas con distintos niveis de formación; entre elas, interesadas en aprender sen o obxectivo final da proba de oposicións. Se non tes unha gran formación en solfexo ou teoría da música pero tes curiosidade e vontade de aprender, e tempo para dedicarlle ao estudo de textos de referencia, partituras e gravacións, os resultados están garantizados. Consúltanos o que queiras, únete ao grupo deste curso!

Cadencias relativas

No Cancioneiro Popular Galego de Dorothé Schubarth e Antón Santamarina temos a máis extensa compilación de cancións tradicionais de Galicia —documentada, ordenada e clasificada— que se publicou até o momento. Schubarth emprega no vol. VII criterios estritamente musicais para clasificar as cántigas reunidas dos anteriores volumes. Isto permite presentar xuntas melodías afíns que pola súa función ou texto pertencerían a seccións distintas (por exemplo, unha melodía concreta pode usarse como arrolo ou como muiñeira vella).

Se queremos saber se unha melodía que acabamos de recoller, ou que outros recolleron ou publicaron con posterioridade ao traballo de Schubarth, está incluída no CPG, temos dúas opcións: 1) coñecermos todo o repertorio do Cancioneiro, e gozar dunha excepcional memoria e intuición (hai melodías que se atopan moi modificadas ou transformadas); 2) saber buscar no CPG segundo os criterios empregados nel.

Para buscar melodías no volume VII do Cancioneiro Popular Galego, onde ademais das táboas sinópticas temos índices de todo o material reunido nos seis volumes anteriores, o elemento principal que debemos coñecer e manexar é o das cadencias relativas.

Chamamos cadencia melódica (cadencia, a secas, nun contexto melódico) á última nota dun verso. As cadencias absolutas marcan a altura, a nota ou grao concreto da escala en que remata cada verso.* Coas cadencias relativas márcase a diferenza ou relación de altura (igual, máis alta ou máis baixa) entre as notas en que rematan os versos da cántiga.

As cadencias relativas indícanse con letras. O significado delas explícao Schubarth así:

Schubarth preséntaas ademais de forma gráfica, moi útil para recordar o sistema:

Imos aplicar as cadencias relativas á seguinte melodía da colección de Xesús Mato. Trátase dun romance cantado por María “de Ferreiro” en Pedrafita do Cebreiro (1984), e interésame saber se a melodía aparece no CPG. Podes escoitalo no APOI:

exemplo a

A melodía consta de catro versos octosílabos. O último verso remata na nota sol, e correspóndelle a letra X. A cadencia do primeiro verso é máis aguda cá cadencia final: correspóndelle a letra A. Para a cadencia do segundo verso empregamos novamente a letra A, pois remata na mesma nota có verso anterior. A cadencia do terceiro verso é máis baixa cá final: márcase cun Y. As cadencias relativas desta melodía son A A Y X.

Para buscarmos esta melodía no índice das táboas do CPG VII temos que atender á ordenación das táboas. (Se tes o volume na casa e queres practicar a buscar a información, este é o momento de sacalo. Se non o tes, podes descargalo en pdf aquí.)

Os tres grupos principais de melodías en que se ordena o volume son:

I — Melodías en que cada cadencia é igual ou máis baixa con respecto aos versos anteriores. II — Melodías con unha ou máis cadencias máis altas ca algún dos versos anteriores. III — Melodías con unha ou dúas cadencias máis baixas ca o 1º grao.

A melodía que buscamos está, pois, incluída no grupo III. Dentro do grupo III hai tres subgrupos: a, b e c. Atopamos o noso esquema de cadencias relativas baixo a letra a, onde a cadencia máis baixa aparece no penúltimo verso (. . Y X), e máis concretamente na táboa 65 (A A Y X), p. 222.** De entre as seis melodías desta táboa, a que máis se asemella á que buscamos é o canto de seitura (letra b) recollido a Herminia en Castro Caldelas (1979):***

exemplo b

Para escoita-lo canto de seitura clica aquí (grupo I, cantos de labor; na parte inferior da páxina está o reprodutor; habilita o adobe flash player, dálle ao play e usa as frechas para avanzar até a melodía 17, e nela á segunda estrofa!).

A continuación vemos as dúas melodías arranxadas de forma sinóptica, con dous versos por pentagrama.

As melodías tradicionais son moi maleables. Déixanse acompañar de todo tipo de ritmos, de todo tipo de textos, de versos con diferente número de sílabas, aparecen en contextos moi distintos, con escalas distintas… A estrutura melódica, representada principalmente polas cadencias melódicas por razóns que Schubarth explica na introdución ao CPG VII (§ 13), demostra a súa utilidade en casos coma este, onde atopamos variantes melódicas moi próximas en cantos con distinta función (romance relixioso e canto de seitura). Non é un sistema perfecto (ningún o é, a clasificación de música tradicional é un campo moi complexo), pero si o máis válido, na miña experiencia. Acaído para o tipo de repertorio ao que se aplica e útil, como sistema lexicográfico, para atopar melodías.

♦ — ♦ — ♦ — ♦ — ♦

Nota de opinión: oposicións

Na preparación á proba de análise das oposicións a mestres de música inclúese xeralmente o íncipit melódico tal e como Schubarth o empregou en Cántigas populares (Vigo: Galaxia, 1983), anotando as seis primeiras notas do inicio da melodía. A utilidade do íncipit melódico para atopar melodías emparentadas é moi limitada (fóra de repertorios pechados, onde copias dunha mesma transcrición, dunha mesma execución, aparecen en distintos arquivos persoais e publicacións).

Pola contra, as cadencias son elementos máis estables e representativos do desenvolvemento melódico dunha cántiga. Simplemente pola súa utilidade para manexar ese gran dicionario melódico que é o CPG VII e atopar, quizais, variantes de melodías ou de letras recollidas na zona do noso centro de ensino, penso que debería considerarse a súa inclusión nos criterios de análise (e mesmo substituír ao íncipit melódico). Na miña opinión, non ten sentido resaltar un elemento que a propia Schubarth non volveu empregar desde 1983, e non prestarlle sequera atención a un que é clave na ordenación do CPG VII e que nos da información relevante sobre o tipo de cántiga que temos diante.

Con seguridade hai asuntos máis importantes que tratar ca este, sobre a proba de análise para as oposicións a mestres de música, pero han de quedar para outra entrada.

Notas

*Para ler sobre o sistema de numeración dos graos da escala, clica aquí; sobre as cadencias absolutas, clica aquí.

**A primeira melodía da páxina pertence aínda á táboa anterior, a 64. Debaixo de “Táboa 65: A A Y X” temos 6 melodías (letras a-f). Cada melodía comeza no lado esquerdo e ten o último verso na páxina dereita (223).

***Partitura revisada e reeditada.

 

Este material pódese empregar nas condicións que a licenza de creative commons indica, no fondo desta páxina. Queres apoiar este traballo? Segue o blogue deixando o teu enderezo de correo electrónico no widget do lado dereito da entrada e premendo en “Seguir”: recibirás notificación automática dos novos artigos cando sexan publicados. Ou fálalle aos teus coñecidos músicos del ou dos cursos que dou. Gracias!

Romanceiro tradicional

O pasado mes de novembro aCentral Folque publicou Romanceiro tradicional. Breve antologia das recolhas do Seminario Menéndez Pidal na Galiza (1977-1983), onde me ocupei da parte musical que completa o texto do experto no romanceiro e colaborador do SMP José Luís Forneiro.

[Nesta entrada tes: 1) un resumo e comentario da parte musical; 2) máis abaixo, ligazóns a audios dispoñibles na Rede doutras variantes melódicas, citadas nas notas ao pé da parte musical do libro.]

No seu escrito sobre o romanceiro tradicional, Forneiro resúmenos os resultados das recollas do SMP: realizadas en 302 lugares das provincias de Lugo e Ourense, principalmente, deron como froito máis de 3.700 versións completas ou fragmentarias de romances (número superior ao de romances conservados no Archivo Menéndez Pidal ou ao de textos publicados até o día de hoxe). Segundo Forneiro, “podemos estimar que o romanceiro da Galiza está integrado por versões de uns 170 temas diferentes. O SMP nas suas pesquisas conseguiu reunir versões de 130 temas, entre eles 15 novos romances.”

Neste volume publícase por primeira vez unha selección das gravacións procedentes do Archivo Sonoro del Romancero (ASOR) da Fundación Ramón Menéndez Pidal, entre as cales destacan pola súa música os cantos de sega recollidos en Soutochao (Vilardevós) ou os romances que cantaron Emilia López Fernández (de Pedrafita do Cebreiro) e María Porfirio (do Incio).

Os apartados A música dos romances e O estudo da música do romanceiro tocan os seguintes temas:

Letra e música / Melodías vellas e novas / Variantes / Melodías, xéneros / A estrofa / Relación entre música e texto: a) forma; b) melodía, ritmo musical e prosodia / Ritmo e modo de interpretación / Compases / Unidades musicais e textuais / Variantes estróficas // Compilacións en Galicia / As achegas do Seminario Menéndez Pidal / Perspectivas

A descrición da música detense nun aspecto indispensable no canto tradicional, e que na miña opinión precisa de maior destaque, pois é esquecido ou tratado de maneira apenas testemuñal por investigadores que publican melodías de romance (Susana Asensio ou Miguel Manzano, entre outros) e por intérpretes do revival da música tradicional: as variantes estróficas. É dicir, as varias solucións melódicas cantadas en distintas estrofas.

Refírome, por exemplo, a forma en que Emilia López Fernández cambia espontaneamente a melodía do romance Morte do príncipe D. João e lle dá en cada volta unha forma distinta. Informantes coma ela non só coñecen cántigas, non son só almacéns de sons e melodías que repiten unha e outra vez da mesma forma, senón que son músicas, teñen musicalidade e transmiten a música dunha forma espontánea que se actualiza cada vez que se canta.

Por outra banda, na preparación do traballo considerei prioritario situar as melodías desta selección dentro do repertorio de Galicia e no seu contexto panhispánico. Para isto é imprescindible recorrer ao Cancioneiro popular galego, onde Dorothé Schubarth estuda en detalle os aspectos musicais e textuais dos romances e traza correspondencias con melodías publicadas noutros cancioneiros, galegos e ibéricos en xeral. Tamén achego variantes das tradicións asturiana, castelá, manchega, portuguesa ou brasileira, é dicir, doutras ramas do romanceiro panhispánico do que forma parte a tradición de Galicia. A lista de variantes só pretende ser ilustrativa, non exhaustiva!

Atopar as variantes das melodías recollidas polo SMP no Cancioneiro popular galego (saber se estas melodías xa foran rexistradas ou non) foi bastante sinxelo gracias ao sistema de clasificación e ordenación das melodías que empregou Dorothé Schubarth. Considerei necesario, ademais de amosar resultados, facer explícito o proceso de busca principalmente a través das cadencias relativas e as táboas do volume VII do CPG, obra tan louvada como pouco lida e peor comprendida. Desde o punto de vista do investigador da música, é unha mágoa que o material doutras coleccións de melodías de romances non estea ordenado de forma semellante. Sobre este tema será necesario volver noutra entrada (e tamén sobre o sistema de clasificación e da busca de melodías no CPG).

Anímovos a que escoitedes a melodía pentatónica de Celinos (Emilia López Fernández) ou do Gato do convento, a versión pousada e ben adornada do Conde Alarcos do tío Lindo dos Córragos (Degrada, Cervantes), ou melodías máis simples como a da Loba parda. Todo isto, á marxe das espléndidas versións de textos de romances como o Belardo e Valdovinos recitado polo cego Pedro Leoncio (Estrada, Cervantes).

Alégrome de que finalmente saísen á luz as recollas do Seminario Menéndez Pidal e de poder colaborar neste traballo, posible gracias á colaboración da FRMP e ao esforzo de José Luís Forneiro, Ramon Pinheiro Almuinha e a equipa de aCentral Folque. E espero que o romance (xénero relegado a un segundo plano no revival da música tradicional en Galicia) e o gusto por cantar estas historias, que por antigas non deixan de ser actuais, agrome de novo.

Para os que xa tedes o libro: podedes consultar no que segue os audios doutras variantes musicais dos romances seleccionados. Inclúo o número da nota ao pé, a páxina en que aparece, un pequeno comentario e mais a ligazón ao audio dispoñible na Rede. Se queredes facervos cun exemplar, á parte de preguntar por el en librerías podedes atopalo aquí.

Ligazóns directas a gravacións doutras variantes melódicas

(citadas nas notas ao pé da parte musical do libro)

#02 — Morte do príncipe D. João.

1 (p. 90)—variante ligada a texto de romance vulgar (APOI, ID#346)

2 (p. 90)—variante con romance, gravada por Alan Lomax en 1952 ao pastor de Cáceres Juan Campo Barquillas.

#05 — Gerinaldo+O conde Sol

3 (p. 104)—A melodía ten afinidade coa dunha versión do romance Quinta-feira santa+O rasto divino (IGR 0064.1+1537.1) publicada no APOI (ID#307)

#06 — O conde Alarcos

4 (p. 108)—versión moi semellante en ritmo e melodía, tamén de dous versos e coa letra do Conde Alarcos, cantouna Hermitas Varela en Mesía en 1985 (partitura 06.2). Atópase na colección de Baldomero Iglesias Mero no APOI (ID#209)

#11 — O conde preso

5-6 (p. 119)—variantes compiladas por Xosé Luís Rivas Mini e publicadas no APOI (ID#77 e ID#118).

#12 — Celinos

7-8 (p. 123)—Coa letra do Almocreve e os sete ladrões (IGR 0134) atopamos outras gravacións desta variante melódica, de Ciudad Real (Mañero 2015—nº de ref. 0421r) e de Jerez (Petersen, ficha nº 3109).

#16 — O conde Alarcos

9 (p. 135)—variante compilada por Samuel G. Armistead entre os sefardís de Tánger, publicada en Fraile Gil 2010 (corte 15 do 1º CD) e dispoñible tamén na web do Archivo Internacional del Romancero pan-hispánico (Petersen, ficha nº 9368).

#17 — Conde Claros em hábito de frade

10 (p. 139)—variante coa letra da Irmã perdida (IGR 0169) de Colmenar Viejo (Madrid); José Manuel Fraile Gil, Primera antología sonora del romancero e Petersen; ficha nº 2587).

#18 — Adoração dos Reis Magos

11-12 (p. 141)—tipo melódico non exclusivo do ciclo de Nadal; acompaña a letras doutros romances, como A devota do rosário (IGR 0212) e Conde sentenciado despede-se da sua mulher (IGR 0396): APOI, ID#128 e ID#334.

Datos         Romanceiro tradicional. Breve antologia das recolhas do Seminario Menéndez Pidal na Galiza (1977-1983). José Luís Forneiro, Sergio de la Ossa. Santiago de Compostela: aCentral Folque, 2019. Libro-CD, col. Chave Mestra nº 18. 154 páxinas, con fotografías orixinais e partituras. ISBN 978-84-949511-7-6

Aulas de solfexo (Kodály)

O venres 8 de novembro comeza un novo grupo de iniciación de solfexo. O noso obxectivo é entrenar o ouvido interno, sermos capaces de escribir algunhas melodías sinxelas e ler partituras de nivel básico con fluidez. Empregamos o do móbil ou do relativo, sílabas rítmicas, signos manuais, xogamos con estas ferramentas, improvisamos un chisco, e a través da lectura e dos exemplos imos coñecendo melodías da tradición oral galega e doutros lugares do mundo.

As aulas deste grupo terán lugar os venres de 18.45 a 19.45 no Auditorio de Galicia (Compostela). Se che interesa, pódeste unir a el, só tes que escribir a matrícula@folque.com. A matrícula para o curso completo son 230€.

Aquí podes ver un pdf cunha pequena mostra do repertorio que traballamos:

Solfexo_mostra_’19-’20

Curso continuo de análise (52 horas)

Se estades interesados en profundar na análise de cancións tradicionais, e especialmente en preparar a proba de análise das oposicións a mestres de música, comeza a finais de outubro un curso de 52 horas, en 13 sesións de 4 horas (sábados pola mañá, semanas alternas ata comezos de maio 2020). O prezo do curso completo son 280€, organízao aCentral Folque e terá lugar en Santiago de Compostela, no Auditorio de Galicia.

As datas e os contidos das sesións programadas védelas no seguinte documento de texto (Analise_Sesions_19-20) ou aquí abaixo. Podedes completar a matrícula aquí.

(Este ano dispoñemos de dúas sesións máis ca no curso pasado. Empregarémolas para establecer con máis firmeza a análise do ritmo, sempre complexa, e mais a da escala, expandir as lecturas e as explicacións sobre versificación e dedicar máis tempo ás análises completas ao final do curso.

Os cursos intensivos de 8 ou 16 horas son, como o seu nome indica, de introdución. Neles preséntanse os parámetros de análise, danse as definicións e as ferramentas para analizar e aplícanse a uns exemplos iniciais. Aquí poderemos con máis calma dixerir os contidos e ver unha grande variedade de exemplos, tamén os pouco frecuentes, especiais ou únicos.

Por experiencia de alumnas que asistiron a aulas continuas (particulares ou en grupo), o rubicón pásase nun momento determinado do curso, cando o manexo das varias ferramentas que se van presentando progresivamente faise máis doado e o método cobra coherencia, e afirman entón que é máis simple ca outros. Os resultados da análise, cun uso exacto da terminoloxía, pódense expresar con máis sinxeleza e rapidez (importante para quen se prepara para unha redacción exprés).

Ao curso, útil en especial para preparar a proba de análise das oposicións a mestres de música, preséntanse persoas con distintos niveis de formación e tamén interesadas en aprender sen o obxectivo final do exame. No curso damos prioridade á aprendizaxe, en dar as ferramentas para interpretar musicalmente a cantiga que estudamos, sexa para publicar sobre ela, para falar sobre ela nun exame ou para cantala.

Se tedes algunha pregunta sobre o contido do curso, escribide ao enderezo de contacto desta páxina. Se as dúbidas son sobre cuestións administrativas ou matrícula, escribide a matrícula@folque.com.

O número de prazas é limitado!

A Basic Guide to Folk Song Analysis

Atoparedes esta nova publicación sobre análise accesible na Rede, dentro da plataforma KodályHub. O Instituto Kodály da Academia Liszt lidera esta iniciativa en que participan varias institucións europeas, que inclúe unha Comunidade e un Cancioneiro con achegas de usuarios de diversos países do mundo. No Cancioneiro temos partituras, unha análise básica de elementos musicais presentes nas cancións e unha tradución da letra, xunto con regras do xogo ou baile, de habelas, ou exercicios e suxestións de emprego nas aulas. Atoparedes tanto cancións da tradición oral como música erudita.

A nova sobre a publicación da guía (e o acceso ao rexistro) atopádela aquí: https://kodalyhub.com/52-a-basic-guide-to-folk-song-analysis-published

Recibín a encarga de preparar este texto como axuda para os usuarios que contribúen con música dos seus países ao Cancioneiro. Para acceder á Guía, escrita en inglés, e ao resto das utilidades da páxina, hai que rexistrarse nela (o rexistro é gratuíto). Anímovos a que a usedes e aproveitedes, e a que acheguedes tamén novo material para enriquecer a comunidade!

No proceso de elaboración deste traballo destaca a figura do meu mestre e mentor, Mihály Ittzés, quen desgraciadamente xa non puido ver a versión final dun texto no que está sempre presente. Con quen si puiden contar foi coas etnomusicólogas Olga Szalay e Dorothé Schubarth, que coas súas correccións e suxestións axudaron a mellorar o resultado final.

A guía inclúe 140 cancións diferentes (entre elas 17 de Galicia) para 193 exemplos musicais, con exercicios de test e solucións a eles. 91 cancións na guía de análise e 2 cancións cunha análise completa, e 100 cancións nos exercicios de test. Nesta ligazón podedes ver un documento breve cunha presentación dos contidos da guía: A_Basic_Guide_FSA_Info_F

Info básica:

Sergio de la Ossa: A Basic Guide to Folksong Analysis. Edita Liszt Academy of Music, Budapest, 2019. ISBN 978 963 7295 41 6. Revisión de Olga Szalay e Dorothé Schubarth. Revisión lingüística de Máiréad Ní Chondúin.

Traballo encargado polo proxecto de parcería estratéxica “Kodály HUB
Sing. Learn. Share.” con fondos do programa Erasmus+. Institucións que colaboran:

Liszt Academy of Music Budapest, Koninklijk Conservatorium Den Haag, Royal Conservatoire of Scotland, National Youth Choir of Scotland, Vocaal Talent, National Youth Choirs of The Netherlands, Kós Károly Primary School Budapest.

1ª edición, xuño de 2019

Curso sobre o Cancioneiro popular galego

O curso será o martes día 9 de abril, de 10 a 14h. e de 16 a 20h., no Conservatorio Superior de Música de Vigo (Manuel Olivié nº 23, 36203 Vigo). A inscrición realízase entrando na web do centro (csmvigo.com), no espazo dedicado a cursos e actividades. Data límite: 2 de abril de 2019 (prazas limitadas). Matrícula: 30€ (20€ alumnado do CSM Vigo).

Resumo

Malia ser unha das fontes máis citadas e louvadas no campo da investigación de música tradicional, o Cancioneiro popular galego de Dorothé Schubarth segue a ser unha obra en xeral incomprendida e pouco usada.

O curso pretende axudar a comprender esta obra clave na descrición da música cantada de tradición oral en Galicia a través da ordenación de información que aparece espallada nos seus distintos volumes e seccións; do exame detallado de exemplos propostos pola propia autora; da reformulación ou maior detalle na explicación de varios fenómenos musicais; e da comparación desta obra con outros traballos europeos de características semellantes, pouco coñecidos en Galicia.

Obxectivos

—Acadar unha mellor comprensión do CPG e, por extensión, da música vocal de tradición oral en Galicia. —Aprender a manexar o CPG e a buscar información dentro del. —Comprender fenómenos propios das músicas tradicionais como a variación melódica e formal, a proxección ou transformación melódica, o libre intercambio de valores longos e breves etc. —Coñecer os xéneros que se definen por características musicais e comprender as súas definicións. —Facilitar a lectura das partituras incluídas no CPG mediante exemplos prácticos: melodía principal e variantes rítmicas e melódicas; sincronización do ritmo do canto e da percusión etc. —Comprender o sistema de ordenación de melodías e ser capaz de atopar melodías polas súas características (principalmente no vol. VII, mais tamén nos anteriores).

Contidos

—O sistema de escritura e as características da música. Armadura real vs armadura tonal. A [falta de] barra de compás; grupos de corcheas unidas por barra; diferenza de acentuación entre canto e percusión etc. —A notación das variantes. —Lectura das táboas sinópticas. —A descrición da música. Terminoloxía e conceptos relacionados. —O sistema de clasificación musical, a ordenación das melodías. Comparación con outros exemplos europeos. —Dous escritos posteriores ao CPG: “Música popular galega no contexto da música popular europea” (A Trabe de Ouro t. 11 nº 41 (2000)) e a entrada “Galicia” no Diccionario de la Música Española e Hispanoamericana.

PDF coa información do curso na web do CSM Vigo: http://csmvigo.com/files/Curso-CPG-Sergio-de-la-Ossa.pdf